Гэрч хохирогчийг хамгаалах хэлтсийн үйл ажиллагааны талаар тус хэлтсийн  ахлах мэргэжилтэн, цагдаагийн ахмад Ш.Шинэбаяртай ярилцлаа.

-Энэ удаагийн ярилцлагаа тус хэлтсийн үндсэн чиг үүргийн талаар  яриагаа эхлэе.

-Цагдаагийн ерөнхий газрын Гэрч, хохирогчийг хамгаалах хэлтэс нь 2016 онд Цагдаагийн ерөнхий газрын харьяанд байгуулагдаж, Цагдаагийн албаны тухай, Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хуульд заасан гэрч, хохирогчийг хамгаалах чиг үүргийг чиг үүргийг хэрэгжүүлэн ажиллаж байна. Тус хэлтэс нь эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай прокурор, шүүхээс гаргасан шийдвэрийн дагуу гэрч, хохирогчийн аюулгүй байдлыг хангах, хамгаалах, туслалцаа үзүүлэх арга хэмжээг хэрэгжүүлдэг.

-Энэ оны эхний 9 сарын байдлаар хэдэн  иргэнийг хамгаалж, хууль эрх зүйн хүрээнд  ямар тодорхой ажлуудыг зохион байгуулаад байна вэ?

-2019 оны III дугаар улирлын байдлаар Цагдаагийн албаны хэмжээнд 108 хамгаалалтын арга хэмжээ хэрэгжүүлж, 105 иргэний амь нас, эрүүл мэндийг гэмт халдлагаас хамгаалж ажилласан юм. Гэрч, хохирогчийг хамгаалах чиг үүрэг нь Цагдаагийн албаны тухай хуульд заасны дагуу цагдаагийн байгууллагын үндсэн чиг үүрэг тул зөвхөн Гэрч, хохирогчийг хамгаалах хэлтэс биш, цагдаагийн алба хаагч бүр энэ чиг үүргийг хэрэгжүүлэх үүрэгтэй. Тийм учраас гэрч, хохирогчийг хамгаалах үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэх чиглэлээр цагдаагийн алба хаагчдын мэдлэг, ур чадварыг дээшлүүлэх сургалтыг Цагдаа, дотоодын цэргийн сургалтын нэгдсэн төвтэй хамтран болон дангаараа тус тус зохион байгуулж байна.Тухайлбал:

 “Гэрч, хохирогчийг хамгаалах, туслалцаа үзүүлэх үндэсний хөтөлбөр”-ийн хэрэгжилтийг тухайн нутаг дэвсгэртээ хариуцан зохион байгуулах үүрэг бүхий алба хаагчдыг томилж, тэдгээр алба хаагчдыг мэргэшүүлэх сургалтыг амжилттай явуулж, хамгаалалтын арга хэмжээ хэрэгжүүлэхэд ашиглах GPS төхөөрөмжтэй болсон.  Мөн Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хууль тогтоомжийг иргэдэд сурталчлан гтаниулах чиглэлээр хэвлэл мэдээллийн байгууллагуудтай хамтран мэдээллийг түгээн сурталчлахын зэрэгцээ иргэдэд зориулсан зөвлөмж, зөвлөгөөг олон нийтийн хэлтсийнхээ цахим хуудсаар дамжуулан сурталчлах ажлыг тогтмол зохион байгуулж байна. Мөн иргэдэд зөвлөгөө мэдээлэл өгөх 92020606, 92120606 дугаарын утсыг 24 цагаар ажиллуулдаг.

-Эдгээр тоо баримт нь өнгөрсөн оны мөн үеийнхтэй харьцуулвал ямар байна вэ?

-Хамгаалалтад авагдсан иргэдийн тоог өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулж үзвэл 2018 оны 03 дугаар улиралд 28 иргэнийг хамгаалалтад авсан бол энэ оны 3 дугаар улирлын байдлаар 105 иргэнийг хамгаалалтад авсан нь даруй 4 дахин өссөн дүнтэй байна. Энэ нь цагдаагийн байгууллагын алба хаагчдын мэдлэг, ур чадварыг дээшлүүлэх, ойлголт хандлагыг өөрчлөх сургалт зохион байгуулсны, нөгөөтэйгүүр иргэдийн эрх зүйн мэдлэг тэр дундаа гэрч, хохирогчийг хамгаалах үйл ажиллагааны талаар мэдлэг, мэдээлэл сайжирсны үр дүн гэж харж байна.

-Хуулиндаа өөрчлөлт оруулах ажлууд үе шаттай зохион байгуулж байгаа. Энэ ажлын явц ямар байна вэ?

-Монгол Улсын Их Хурлаас Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хуулийг 2013 оны 7 дугаар сарын 5-ны өдөр баталж, 2014 оны 1 дүгээр сарын 1-ний өдрөөс дагаж мөрдөж байгаа. Хууль хэрэгжсэн 5 жилийн хугацаанд эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааг зохицуулсан эрх зохицуулалтууд тухайлбал Эрүүгийн хуулт, Эрүүгийн хэрэг, хянан шийдвэрлэх тухай хууль зэрэг олон хууль тогтоомжууд шинэчилэгдэн батлагдаж, нэмэлт, өөрчлөлт орж өөрчлөгдсөн. Мөн хуулийг хэрэгжүүлэх явцад гарсан хүндрэл бэрхшээл зарим шинээр зохицуулах харилцаа, үйл ажиллагаа бий болсонтой холбогдуулан хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах хэрэгцээ шаардлага бий болсон юм.

Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах төслийг ХЗДХС-ын тушаалаар байгуулагдсан Ажлын хэсгээс боловсуулж, энэ оны 06 дугаарт Засгийн газарт, 09 дүгээр сарын 17-ны өдөр Улсын Их хуралд өргөн барьсан. Хуулийн төсөл 10 дугаар сарын 09-ны өдөр Хууль зүйн байнгын хорооны хурлаар хэлэлцэгдэн дэмжигдэж, Улсын Их хурлын нэгдсэн чуулганаар хэлэлцэгдэх гэж байна.

Хуульд ямар нэмэлт өөрчлөлт оруулж байгаа вэ?

-Энэхүү хуулийн төсөлд:

1. Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хуулийн хэрэгжилтийг хангах, гэрч, хохирогчийг хамгаалах ажлыг хэрэгжүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх, чиг үүрэг бүхий  зөвлөлийг бий болгох,

2. Насанд хүрээгүй гэрч, хохирогчийг хамгаалах стандартыг бий болгох, насанд хүрээгүй гэрч, хохирогчийн суралцах хэрэгцээг хангахтай холбоотой зохицуулалтыг нэмэх,

3.Гэрч, хохирогчид үзүүлэх нийгмийн бусад тусламж үйлчилгээ, түүний зардлыг шийдвэрлэх асуудал болон хамгаалалтад авсан гэрч, хохирогчийн талаар мэдээллийн сан үүсгэх, 

4. Хуулийн зарим тодорхойгүй зохицуулалтыг холбогдох хуультай уялдуулах,

5. Сэтгэл зүйн арга хэмжээг хамгаалалтын арга хэмжээ болгох, сэтгэл зүйн хамгаалалтын арга хэмжээг хэрэглэх шийдвэр гаргах субьектийг тодорхой болгох,

6. Гэрч, хохирогчийн мэдээллийн нууцлалыг хангах,  баримт бичгийг солих хамгаалалтын арга хэмжээнд хуулийн этгээдийн бүртгэлийн мэдээллийг оруулахтай холбоотой нэмэлт оруулах, 

7. Хамгаалалтын арга хэмжээг хэрэгжүүлэхтэй холбоотой шаардлагатай төсвийг тодорхой болгох, хуулийн зарим зохицуулалтыг Эрүүгийн хууль, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд нийцүүлэх,

8. Шаардлагагүй, ач холбогдолгүй болон давхардал, хийдэл, зөрчил үүсгэсэн асуудлыг арилгах, хүчингүй болгох зэрэг асуудлыг зохицуулахаар төслийг боловсруулсан.

Хуулийн төсөл батлагдсанаар Монгол Улсын Их Хурлаас эрх зүйн шинэтгэлийн хүрээнд баталсан эрүүгийн багц хуулиудтай нийцэж, гэрч, хохирогчийг хамгаалах хамгаалалтын арга хэмжээг хэрэгжүүлэхэд гарч буй хууль тогтоомжийн давхардал, хийдэл, зөрчил арилж хуулийг нэг мөр хэрэгжүүлэх боломж бүрдэнэ гэж үзэж байна.